Αν σκέφτεσαι να ξεκινήσεις την ενασχόλησή σου με το συναρπαστικό χώρο του καφέ ή κάνεις τα πρώτα σου βήματα ως barista, εκτός από τις γνώσεις και την τεχνική, υπάρχουν και κάποια βασικά πράγματα που πρέπει να γνωρίζεις.Θα τα μάθεις όλα εδώ!
- Δοσολογία αλεσμένου καφέ = 7 γρ ± 0,5 (μπορούν να χρησιμοποιηθούν και 8 γρ ανάλογα)
- Θερμοκρασία νερού σε επαφή με τον αλεσμένο καφέ = 88°C ± 2°C (προσωπικά θεωρώ καλύτερη τη θερμοκρασία 90-93°C)
- Θερμοκρασία εσπρέσο στο φλιτζάνι = 67°C ± 3°C
- Πίεση Νερού = 9 bar ± 1
- Χρόνος Διήθησης = 25 seconds ± 2.5 δευτερόλεπτα
- Ρευστότητα = 45°C > 1.5 mPa s
- Λιπαρά > 2 χγρ/χλ
- Καφεΐνη = 100 χγρ/φλυτζάνι Χιλιοστόλιτρα (ml) στο φλιτζάνι (με την κρέμα) = 25 ml ± 2.5
- Καβούρδισμα – Οι βαθμοί καβουρδίσματος που χρησιμοποιούνται για το εσπρέσο είναι από μέτριο σκούρο έως σκούρο. Η χρυσή τομή κατά πολλούς είναι το σημείο εκείνο όπου έχει μόλις αρχίσει το δεύτερο κρακ. Στο καβούρδισμα αυτό (Βενετίας-Vienna), το σώμα είναι αυξημένο, η γλυκύτητα φαίνεται περισσότερο ενώ δεν κρύβονται τα ιδιαίτερα γευστικά χαρακτηριστικά του καφέ από το στυλ καβουρδίσματος. Τα λάδια του καφέ αν υπάρχουν πάνω στους κόκκους πρέπει να είναι ελάχιστα. Άλεσμα – Το σωστό άλεσμα είναι από τους πιο σημαντικούς παράγοντες για ένα καλό εσπρέσο. Το άλεσμα ρυθμίζεται ανάλογα με το χαρμάνι, τη μηχανή και την υγρασία περιβάλλοντος, για να επιτευχθεί χρόνος διήθησης του εσπρέσο στα 25+-2.5 δευτερόλεπτα.
- Μύλος Καφέ – Υπάρχουν διάφοροι τύποι μηχανών αλέσεως του καφέ. Οι μύλοι με λεπίδες είναι εντελώς ακατάλληλοι για εσπρέσο. Οι επαγγελματικοί μύλοι με πέτρες είναι οι ιδανικοί. Ο ρυθμός περιστροφής στις πέτρες πρέπει να είναι χαμηλός για να μη ζεσταίνεται και αλλοιώνεται ο καφές κατά το άλεσμα. Γι’ αυτό και οι επαγγελματικοί μύλοι έχουν μεγάλες πέτρες ώστε να μην χρειάζεται να δουλεύουν σε υψηλές στροφές. Δοσολογία Καφέ – Ο φρέσκος καφές αμέσως αφού αλεσθεί, θα πρέπει να τοποθετείται στο φίλτρο του εσπρέσο (portafilter). Η δοσολογία που συνιστάται είναι 7 γρ ± 0,5 αλλά και 8γρ μπορούν να δώσουν καλά αποτελέσματα. Ο παλιός καφές θα πρέπει πάντα να πετιέται πριν αλεσθεί νέος. Ιδανικά θα πρέπει ο μύλος να αλέθει κάθε φορά μόνο την ποσότητα που χρειαζόμαστε.
- Κατανομή – Η κατανομή του αλεσμένου καφέ στο φίλτρο θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο ομοιόμορφη, για να αποφεύγονται προβλήματα κατά τη διήθηση. Αν η κατανομή δεν είναι ομοιόμορφη τότε το καυτό νερό υπό πίεση θα ακολουθήσει τη διαδρομή με τη μικρότερη αντίσταση κατά τη διήθηση.
- Πάτημα του Καφέ (Tamping) – Αμέσως μετά τη κατανομή του καφέ, έρχεται το πάτημα του καφέ. Χρησιμοποιώντας ένα ειδικό αξεσουάρ, το tamper, που μοιάζει με έμβολο, ο μπαρίστας συμπιέζει το καφέ στο φίλτρο, για να γίνει πιο συμπαγής και να ελαχιστοποιηθούν τα κενά ανάμεσα στους κόκκους. Με αυτό το τρόπο το νερό αναγκάζεται να περάσει από όλο το καφέ κατά τη διήθηση. Αμέσως μετά τη διήθηση η τελευταία πινελιά του μπαρίστα είναι το γυάλισμα του coffee pack, όπου εφαρμόζοντας ελάχιστη πίεση περιστρέφει το tamper, πάνω στο καφέ, για να γυαλιστεί η επιφάνεια και να γίνει ομοιόμορφη.
- Νερό – Το νερό που χρησιμοποιείται για το εσπρέσο θα πρέπει να είναι φρέσκο και φιλτραρισμένο. Νερό με λανθασμένη αλατότητα μειώνει τη διάρκεια ζωής της εσπρεσομηχανής, και δίνει άσχημο στη γεύση εσπρέσο. Ένας τρόπος για ελέγξετε την ποιότητα του νερού είναι η εξής: βάλτε την εσπρεσομηχανή να τρέξει καυτό νερό σε ένα διάφανο ποτήρι χωρίς να τοποθετήσετε το γκρουπ.
- Θερμοκρασία Νερού – Η θερμοκρασία του νερού που χρησιμοποιείτε για το εσπρέσο πρέπει να είναι σταθερή και ρυθμισμένη περίπου στους 90-93°C. Η ιδανική θερμοκρασία εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως πχ το χαρμάνι που χρησιμοποιείτε.
- Πίεση Νερού – Η πίεση του νερού πρέπει να είναι ρυθμισμένη στα 9-10 μπαρ. Αν η πίεση είναι ρυθμισμένη ψηλότερα τότε ο καφές θα πρέπει να αλεσθεί πιο ψιλός και το αποτέλεσμα θα είναι πικρό. Πίεση Μπόιλερ – Όσο πιο ψηλή η ρύθμιση του μπόιλερ τόσο μεγαλύτερη η θερμοκρασία και τόσο περισσότερος ο ατμός. Η πίεση φαίνεται συνήθως σε ένα μανόμετρο μπροστά στη μηχανή. Σε οικιακές μηχανές η πίεση πρέπει να είναι το πολύ 1,1 μπαρ ενώ σε επαγγελματικές το πολύ 1,2.
- Χρόνος Διήθησης – Ο χρόνος διήθηση του εσπρέσο πρέπει όπως είπαμε να είναι 25 ± 2.5 δευτερόλεπτα. Η διήθηση πρέπει να σταματάει όταν η ροή του εσπρέσο αρχίζει να γίνεται ξανθή (ξανθό = ξινό). Αν ο καφές είναι μπαγιάτικος ή χοντροκομμένος ή δεν έχει δοσολογηθεί, κατανεμηθεί και πατηθεί σωστά η ροή θα γίνει ξανθή-κίτρινη πριν τα 25 δευτερόλεπτα.
- Καθαρισμός Μηχανής Εσπρέσο – Η μηχανή του εσπρέσο, το γκρουπ, τα φίλτρα και γενικότερα όλα τα εξαρτήματα θα πρέπει να καθαρίζονται συστηματικά με κατάλληλα καθαριστικά. Συντήρηση Μύλου Καφέ – Ο μύλος του καφέ, οι πέτρες, και τα δοχεία, θα πρέπει κάθε μέρα να καθαρίζονται. Ένας πολύ καλός εβδομαδιαίος καθαρισμός είναι απαραίτητος όταν γίνεται επαγγελματική χρήση. Περιβαλλοντικές Συνθήκες – Η υγρασία και η θερμοκρασία επηρεάζουν τον υγροσκοπικό καφέ (απορροφά υγρασία). Για αυτό το λόγο ανάλογα με το περιβάλλον μπορεί να χρειάζεται και μια αλλαγή στη ρύθμιση άλεσης. Καλό είναι ο καφές σε κόκκους να μην είναι δίπλα σε μηχανές που παράγουν πολλή θερμότητα (εσπρεσομηχανή) για να μην αλλοιώνεται γρήγορα.
- Φλιτζάνι Εσπρέσο – Τα φλιτζάνια καφέ εσπρέσο θα πρέπει να είναι πορσελάνινα με παχιά τοιχώματα για να κρατούν την θερμότητα, και να μην είναι πολύ μεγάλα για να μην κρυώνει ο καφές και χάνεται γρήγορα το άρωμα στον αέρα.
- Παρασκευή αφρόγαλου – Ρίχνεται πολύ κρύο γάλα πλήρες σε μια κωνική(που στενεύει προς τα επάνω) κανατά από μέταλλο η πορσελάνη. Εισάγεται το ακροφύσιο της μηχανής σχεδόν μέχρι τον πάτο της κανάτας, ανοίγεται την βαλβίδα του ατμού και περιστρέφεται το ακροφύσιο στο γάλα 5-8 δευτερόλεπτα. Χαμηλώνεται την κανατά μέχρι το ακροφύσιο να βρεθεί μόλις κάτω από την επιφάνεια του γάλακτος. Όταν η επιφάνεια αρχίζει να αφρίζει, τοποθετήστε το ακροφύσιο πιο χαμηλά στο γάλα και κλείνεται τον ατμό. Ένας βαθύς ήχος γουργουρίσματος σημαίνει ότι το γάλα αφρίζει. Μόλις σχηματιστεί λεπτός αφρός κλείνεται την βαλβίδα.